1. Thuốc, thực phẩm chức năng giả: Cơn sóng ngầm và những chiêu trò tinh vi
Thị trường Việt Nam chứng kiến sự “bùng phát” của các vụ sản xuất, kinh doanh thuốc, thực phẩm chức năng, mỹ phẩm, sữa… giả hoặc kém chất lượng. Nhiều thủ đoạn đặc biệt nguy hiểm đã bị phát hiện, từ việc trộn lẫn thuốc thật với thuốc giả, tự đặt tên công ty “quốc tế”, đến quảng bá rầm rộ trên mạng xã hội dưới vỏ bọc “hàng xách tay”.
Dưới góc độ một nhà thống kê chuyên phân tích dữ liệu y tế, quy mô và mức độ tinh vi của các vụ việc ngày càng tăng, với số lượng sản phẩm, đối tượng, địa bàn mở rộng khắp nhiều tỉnh thành – thậm chí liên kết xuyên quốc gia.
1.1 “Trộn thật vào giả” – thủ đoạn mới cực kỳ nguy hiểm
- Nhóm làm giả thương hiệu nổi tiếng: thuê gia công, nhái mẫu mã, trộn lẫn thuốc thật với thuốc giả, bán hàng qua mạng, hàng xách tay, hoặc bán rẻ bất thường.
- Nhóm tự công bố, tự sản xuất: mở công ty mới, công bố tiêu chuẩn chất lượng, nhưng sản xuất thực tế lại “bớt xén” nguyên liệu, không đảm bảo thành phần, thậm chí có chứa chất độc hại.
Thủ đoạn trộn thuốc thật vào thuốc giả giúp sản phẩm gian lận dễ qua mặt kiểm tra ngẫu nhiên, tạo lòng tin ban đầu với khách hàng và nhà thuốc nhỏ lẻ. Khi sản phẩm chiếm được niềm tin, nhóm làm giả sẽ đẩy mạnh sản xuất hàng kém chất lượng.
1.2 Lợi dụng mạng xã hội, người nổi tiếng, quảng cáo “ảo”
Các đối tượng sử dụng mạng xã hội, thuê người nổi tiếng quảng cáo, livestream rầm rộ, đưa sản phẩm vào nhà thuốc, bệnh viện, cửa hàng bằng hình thức “xách tay” hoặc “hàng nhập ngoại giá rẻ”. Không ít trường hợp, cả nhân viên dược, bác sĩ “ảo” trên mạng cũng tiếp tay, rao bán nguồn hàng không hóa đơn, không truy xuất được xuất xứ.
2. Thực trạng nhức nhối qua những con số
Hàng loạt thương hiệu lớn như Tetracyclin, Clorocid, Trùng thảo sâm nhung bổ tỳ, Gai cốt hoàn... đã bị làm giả và phân phối trên diện rộng. Đường dây do Nguyễn Tiến Đạt cầm đầu bị phát hiện tại Thanh Hóa, thu giữ 10 tấn thuốc và nguyên liệu, hàng nghìn hộp thuốc giả – với mô hình tổ chức kín đáo, nhân viên ăn ở khép kín.
Nhiều “doanh nghiệp ảo” mở ra, tự công bố tiêu chuẩn, thuê gia công đóng gói các sản phẩm chức năng, thực phẩm bảo vệ sức khỏe. Họ hợp thức hóa bằng giấy tờ, hồ sơ đầy đủ, nhưng sản xuất hàng kém chất lượng, không đảm bảo an toàn, hàm lượng thành phần thật thường chỉ đạt dưới 70%, có trường hợp chỉ 0,6 – 0,7% so với công bố.
2.1 Quảng cáo sai lệch – hệ lụy nghiêm trọng
- Vụ Hoa hậu Nguyễn Thúc Thùy Tiên bị khởi tố, tạm giam với sản phẩm kẹo rau củ Kera có hàm lượng bột rau chỉ đạt 0,61 – 0,75% thay vì 28% như công bố.
- Sản phẩm kem chống nắng Hanayuki của ca sĩ Đoàn Di Băng bị phát hiện chỉ số SPF chỉ đạt 2,4 – thấp hơn nhiều lần so với nhãn mác, các sản phẩm dầu gội, dưỡng da cũng liên tiếp bị thu hồi.
Hàng trăm tấn thực phẩm chức năng, thuốc, mỹ phẩm giả, nhãn không đúng công bố, đã bị thu giữ chỉ trong vài tháng đầu năm 2025. Đó chỉ là phần nổi của tảng băng chìm.
3. Mánh khóe hợp pháp hóa hàng giả: Công ty “ảo”, sản xuất “ảo”
Một số đối tượng tự tạo thương hiệu, lập công ty có tên nước ngoài, đăng ký địa chỉ tại Malaysia, Singapore hoặc châu Âu, nhập nguyên liệu trôi nổi về đóng gói, dán nhãn “nhập khẩu Mỹ/Âu”. Nhiều sản phẩm ghi nhãn “sữa”, “thuốc” nhưng thực tế chỉ là thực phẩm bổ sung hoặc sản phẩm dinh dưỡng công thức, gây nhầm lẫn cho người tiêu dùng.
Phân tích dữ liệu các vụ việc gần đây cho thấy: Hệ lụy kéo theo là hàng loạt nhà thuốc, công ty phân phối vẫn biết là hàng giả nhưng tiếp tay bán ra thị trường vì lợi nhuận cao, chiết khấu hấp dẫn, hoặc dễ “hợp thức hóa” hóa đơn, giấy tờ.
4. Hậu quả: Không chỉ kinh tế, mà là sức khỏe và niềm tin xã hội
- Bệnh nhân bị ảnh hưởng trực tiếp do dùng thuốc, thực phẩm chức năng kém chất lượng, có thể gây tác dụng phụ, ngộ độc, thậm chí nguy hiểm tính mạng.
- Người tiêu dùng mất phương hướng: không phân biệt nổi thật – giả khi sản phẩm đều có giấy tờ, nhãn mác hợp lệ, quảng cáo rầm rộ, giá cả lại “mềm”.
- Uy tín doanh nghiệp, ngành y tế bị đe dọa: Nếu không kiểm soát, nhiều thương hiệu Việt sẽ bị mất lòng tin trong và ngoài nước.
5. Hành động của cơ quan chức năng – Chưa đủ mạnh nếu thiếu công nghệ
Thủ tướng đã chỉ đạo mở cao điểm truy quét gian lận thương mại, đề xuất tăng gấp đôi mức phạt cho sản xuất, bán thực phẩm, thuốc giả. Dự thảo luật mới bổ sung quy định siết chặt điều kiện bán thuốc online, cấm livestream bán thuốc trên mạng xã hội, yêu cầu các sàn thương mại điện tử phải có giấy phép và chỉ bán thuốc không kê đơn được phép.
Tuy nhiên, nếu không có giải pháp nhận diện thật – giả minh bạch, truy xuất được nguồn gốc từng sản phẩm, thì nguy cơ hàng giả vẫn luôn rình rập. Nhiều chuyên gia và nhà thống kê kiến nghị tăng cường ứng dụng công nghệ vào mọi khâu quản lý, tiêu thụ và truyền thông sản phẩm.
6. QR code truy xuất nguồn gốc – Khi niềm tin số hóa trở thành “vũ khí”
6.1 Vì sao QR code là chìa khóa chống gian lận dược phẩm?
- Truy xuất nguồn gốc trong 5 giây: Quét mã QR trên bao bì, biết ngay xuất xứ, số lô, thành phần, hạn sử dụng, thông tin nhà phân phối, giấy phép lưu hành – không thể làm giả hoặc sửa chữa.
- Cảnh báo tức thời: Khi có sản phẩm bị phát hiện vi phạm, hệ thống cập nhật ngay; tất cả người dùng quét mã sẽ nhận cảnh báo “thu hồi, nguy hiểm, hàng giả”.
- Xây dựng hệ thống dữ liệu liên ngành: Cơ quan quản lý, nhà thuốc, doanh nghiệp đều theo dõi được vòng đời sản phẩm, giúp phát hiện, ngăn chặn gian lận từ gốc.
6.2 https://qrcode.aivncorp.com: Giải pháp QR code thông minh cho dược phẩm và thực phẩm chức năng
- Tạo mã QR cho từng lô sản phẩm – tích hợp thông tin thành phần, chứng nhận chất lượng, số lô, nhà phân phối, hình ảnh, hướng dẫn sử dụng.
- Quản lý chuỗi cung ứng, phân phối: Mỗi khi chuyển giao sản phẩm qua từng đơn vị, trạng thái cập nhật minh bạch, giúp kiểm tra “dấu vết” hàng hóa nhanh chóng.
- Cập nhật cảnh báo, thu hồi, vi phạm: Khi cơ quan chức năng phát hiện lô vi phạm, chỉ cần cập nhật dữ liệu – toàn xã hội sẽ cùng được cảnh báo khi quét mã.
Người tiêu dùng chỉ mất vài giây để xác thực sản phẩm trên qrcode.aivncorp.com, dễ dàng nhận biết thông tin nguồn gốc, phân biệt hàng thật – giả, không còn phải dựa vào cảm tính hay quảng cáo một chiều.
7. Đề xuất của nhà thống kê: “Mỗi cá nhân – một hàng rào bảo vệ cộng đồng”
Người tiêu dùng:
- Luôn mua thuốc, thực phẩm chức năng tại nơi uy tín, có phép, có thể quét QR xác thực.
- Không tin vào quảng cáo “thần dược”, không mua qua mạng xã hội, không nghe lời nhân viên tư vấn không rõ danh tính, không mua hàng không hóa đơn.
- Thông báo ngay cho cơ quan chức năng khi thấy sản phẩm nghi ngờ.
Doanh nghiệp, nhà sản xuất:
- Chủ động áp dụng QR code cho mọi sản phẩm, từng lô, từng hộp – không chỉ để tuân thủ mà còn để xây dựng niềm tin khách hàng.
- Minh bạch hóa quy trình, phối hợp chặt với cơ quan quản lý khi có sự cố, thu hồi, cảnh báo.
Cơ quan quản lý:
- Phối hợp xây dựng, chia sẻ dữ liệu liên ngành.
- Ứng dụng công nghệ truy vết, phân tích dữ liệu lớn (big data) để nhận diện, dự báo các điểm nóng về gian lận, hàng giả.
- Đẩy mạnh truyền thông về kỹ năng nhận diện thật – giả thông qua QR code và truy xuất nguồn gốc.
8. Kết luận: Công nghệ là “cách mạng” bảo vệ sức khỏe xã hội
Tình trạng làm giả, trộn thật vào giả, quảng cáo “thần dược”, lợi dụng lòng tin – tất cả sẽ chỉ dừng lại khi xã hội đồng lòng xây dựng văn hóa truy xuất, văn hóa số hóa trong lĩnh vực sức khỏe.
QR code truy xuất nguồn gốc, như giải pháp của qrcode.aivncorp.com, chính là công cụ không thể thiếu giúp xã hội minh bạch hơn, an toàn hơn và niềm tin vào sản phẩm Việt được bảo vệ bền vững.
“Chỉ cần 5 giây quét QR code, bạn không chỉ bảo vệ bản thân mà còn giúp cả cộng đồng tránh khỏi những hiểm họa thuốc, thực phẩm chức năng giả. Đừng để sự cả tin hoặc thiếu thông tin của hôm nay trở thành cái giá phải trả cho sức khỏe ngày mai!”